Adil Kullanım Adaletsizliği
Tüm internet firmaları sınırsız, limitsiz, kotasız … gibi ifadelerle insanların kafalarını karıştırıp ardından da sanki iyi bir şeymiş gibi “adil kullanım kotası” diyerek bu paketleri dayatmaya başladılar. Eskiden her internet servis sağlayıcısında sınırsız (limitsiz, kotasız…) paketler bulunurdu. İsteyen istediği paketi alırdı. Şimdi adil kullanım kotası olmayan paket kalmadı gibi. Eski paketleri kullanan müşterilerini de arayarak adil kullanım paketlerine geçmeye zorluyorlar.
Peki nedir bu “adil kullanım” söyleminin aslı. Ttnet’in sayfasından alınan bilgi: “Adil kullanım uygulaması, şebeke kaynaklarının tüm kullanıcıların aynı kalitede hizmet alabilmesine imkan sağlamak için devreye alınan bir uygulamadır. Şebeke kaynaklarının en verimli şekilde kullanılmasına ve bu sayede abonelerin internet deneyimlerini en iyi şekilde yaşamalarına imkan tanımak için tasarlanmıştır. Adil kullanım uygulaması, tüm abonelerin interneti kullanmaları durumunda şebeke üzerindeki yoğunluğun dengelenmesi amacıyla uygulanmaktadır.”
Yukarıdaki ifadeler her ne kadar adilane ve masumane gözüküyorsa da aslında öyle değil. Sınırsız, çok hızlı, süper, hiper, fiber … diyerek paketleri pazarlamaya çalışıyorlar. Peki ama “adil kullanım” kotası var hani sınırsızdı bu deyince, “öyle ama o sizin iyiliğiniz için, adalet, eşitlik, dengelemek … için” benzeri cümleler kuruyorlar. Sanki ben başka birinin hakkına tecavüz edecek potansiyelde bir müşteriyim. Hani internet özgürlüktü? hani sınırsızdı? hani çok hızlıydı? ilk 3-5 gün çok hızlı ama sonra hız düşüyor. Adil kullanımdaki adaletsizliği rakamlarla açıklamaya çalışayım.
Aşağıdaki hesap tablosunda 1Mbps den 100Mbps ye kadar olan paketler karşılaştırılmıştır. Hesaplamada Ttnet’in sitesindeki “1Mbps bağlantıda 3.6MB dosyayı 30 saniyede indirebilirsiniz” ifadesinden yola çıkılarak 1Mbps hızda 1 saniyede 0.12 MB dosya indirilebileceği referans alınmıştır.
Hesaplamalar yaklaşık olarak yapılmıştır. Yukarıdaki tabloyu örneklerle özetleyelim. Diyelim ki 10 Mbps 50GB adil kullanım kotası olan sınırsız(!) pakete geçtiniz. Teorik olarak 1 günde 100GB kotaya ulaşabilirsiniz. Bu da demektir ki yarım günde 50GB kotanız bitti. Ne olacak peki? Geri kalan 29 buçuk günde 3Mbps hızda internet kullanacaksınız. Ama 10Mbps paket almıştınız? ama hani sınırsız internetti? ama o kadar para vermiştiniz? …?
Bir de fiber internetten örnek verelim. Diyelim ki paraya kıydınız 100Mbps 200GB adil kullanım kotalı paket aldınız. Yine teorik olarak 1 saatte 42GB dosya indirebiliyorsunuz. 5 saat sonra 200GB’ı geçiyorsunuz ve ayın geri kalanını 3Mbps hızında kullanmak zorunda kalıyorsunuz. Başka bir örnekle de kıyaslayalım. Gidip kadranı 300 basan bir araba aldınız. Yola çıktınız 5 saat sonra arabanın üreticisi sizi aradı ve “bu ay sonuna kadar 30 ile gideceksiniz” dedi. O zaman arabayı niye aldım ben, iner yürürüm daha iyi.
Tabi ki bu hesaplamalar ve yakınmalar interneti sadece maillerine bakıp, sörf yapmak için kullananları ilgilendirmiyor. Diyebilirsiniz ki “ben zaten ayda 10GB kotayı bile zor dolduruyorum”. Bu kullanıcılar için zaten sorun yok. Burada eleştirilen internet servis sağlayıcıların tutumu. Diyebilirsiniz ki sen de adil kullanım paketlerinden alma. Tamam ama artık çoğu internet servis sağlayıcısında adil kullanımsız paket kalmadı. Eski aboneleri de yeni adil kullanım paketlerine geçirmek için zorluyorlar. Eğer gerçekten mesele adalet ile ilgili olsaydı 10 tane Adil Kullanım Kotalı paketin varsa 2-3 tane de sınırsız kotasız paket koyarsın. İsteyen istediğini kullanır. Adaletli olan budur. Fiber paketlerinde gördüm bir kaç tane vardı. 250 ile 500 TL arası, o da bireysel kullanıcılara uygun değil.
Sonuç olarak adil kullanım ifadesine kimse beni inandıramaz. Hadi diyelim ki böyle bir şey yapıyorsunuz. “Bizim altyapımızın da sınırı limiti var, elimizden bu kadarı geliyor” diyebilirsiniz. Eyvallah, ama bunun adına adil kullanım diyerek milletle dalga geçmeyin. Okullardaki “zorunlu seçmeli ders” ifadesi gibi “sınırsız kotalı”, “limitsiz kotalı” … gibi ifadelerle müşterilerinizi aptal yerine koymayın. Türkiyenin kriz döneminde bile en çok kar eden internet şirketleri! biz size “ne yapacaksınız bu kadar parayı yeter” demiyorsak sizin de bize “ne yapacaksınız bu kadar kotayı yeter” deme hakkınız yok.
